De fasen van de demonstratie hier zijn niet mijn standaardaanpak voor elk schilderij. Meestal zijn er geen etappes. Omdat ik ongeduldig ben, werk ik continu aan papiergebieden waar ik geschikte nattigheid vind. Ik hou ervan als kijkers zich identificeren met het onderwerp, de sfeer, de locatie, het geluid, de geur en de texturen in plaats van zich af te vragen hoe ik dit of dat effect heb bereikt. Ik hou me niet aan een bepaalde stijl. Ik laat het onderwerp de stijl bepalen. Ik probeer in bijna elk schilderij iets anders, tot het punt dat ik me ongemakkelijk voel als 3 of 4 schilderijen achter elkaar goed uitkomen. Ik heb geprobeerd om de ongelukjes in aquarel op een gestructureerde manier onder de knie te krijgen, maar ik heb het opgegeven. Ik laat ze gewoon gebeuren.

Het onderwerp van mijn schilderij is een plaats in de stad Pune, dicht bij Mumbai, in het westen van India. Dit is een traditionele melkboerenkolonie die meer dan 100 jaar geleden in de koloniale tijd werd opgericht om melk te leveren aan de nabijgelegen militaire kazerne. Het was een hete zomerdag in de maand mei. Ik reed op mijn motor en zag het tafereel toen ik voorbijsnelde. Onmiddellijk maakten mijn ogen een aantekening om terug te komen. Ik hield van de typisch Indiase vormen binnen de rommel, de scherpe schaduwen, de verblindende zonovergoten gebieden en een prachtig verhaal dat in de locatie lag.

Stap 1 – De schets
Meestal hebben mijn schetsen niet zoveel definitie, maar ik vond dit een complex onderwerp. Voor een complex onderwerp moet een schets behoorlijk nauwkeurig zijn in termen van perspectief, verhoudingen en respectieve posities van verschillende elementen. Mijn schilderschets is meestal een mix van verschillende potloodschetsen, fotoreferenties en een paar mislukte pogingen met hetzelfde onderwerp. Ik neem artistieke vrijheid om dingen te verplaatsen, te elimineren of toe te voegen, maar ik verander nooit iets dat de basissfeer van het onderwerp aantast. De locatie is slechts incidenteel, sfeer is het onderwerp. Ik laat graag een paar dingen gedeeltelijk buiten beeld om de verbeelding van de kijker buiten de rand van het schilderij te dwingen. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik alle mogelijke kleine problemen in mijn hoofd heb opgelost. Maar ik ben ervan overtuigd dat ik die bruggen kan oversteken als ze aankomen. Zonder die potentiële problemen is er geen plezier. Schilderen is geen alledaagse rit naar kantoor. Aquarelkunstenaars hebben het vertrouwen van een rallyautocoureur nodig. Vaak is het een ramp.

Stap 2 – Lichte tinten
In deze fase heb ik gebieden bedekt met lichte tinten met slechts een vleugje koele en warme gebieden. Grenzen zijn in dit stadium niet zo belangrijk. De rangschikking van vormen en hun onderlinge relaties zijn belangrijker en hebben meer aandacht nodig. De vormen moeten over de elementen heen gaan, anders ben ik bang dat het schilderij eruit gaat zien als een collage van verschillende gekleurde vormen die op een stuk papier zijn geplakt. Ik heb deze fase laten drogen. Deze fase zorgt ook voor het instellen van de toonreferentie. Het beoordelen van tonen als je naar een blanco wit papier kijkt, is moeilijk. Ik zou zeggen, deze etappe is de spreekwoordelijke sprong in het water, heel goed wetende dat het koud is.

Stap 3 – Vastleggen van hoofdvormen

Vervolgens werk ik aan de middentonen. Dit is het stadium waarin ik meestal een idee krijg of het schilderij werkt of dat er strijd in het verschiet ligt. En geloof me, dat gevoel kan aan beide kanten vreselijk verkeerd zijn. Maar ik kan niet stoppen met het krijgen van dat gevoel. Ik houd me in om donker te worden. Hier vind ik het erg handig om op een vochtige of natte ondergrond creatief te werken met technieken als laden, verf mengen op papier, water op het papier spuiten, optillen om glans te creëren, etc. De combinatie van stap 2 en 3 is het meest zichtbare deel van het voltooide schilderij. Extreme zorg is hier vereist om ervoor te zorgen dat grote oppervlakken niet dood gaan. Oppervlakken gaan niet dood als ze nat zijn, maar ze kunnen er plotseling dood uit gaan zien als ze droog zijn... en dan is het voorbij. Een goed oordeel is hier dus vereist. Ik liet het oppervlak niet drogen voordat ik het zeker wist. Het mengen van kleuren op papier werkt vooral geweldig in middentonen om de kans te verkleinen dat oppervlakken dood gaan. Belangrijke randen die ik had besloten scherp te houden, werden hier gedefinieerd. Ik besluit de middentonen wat lichter te houden dan de definitieve, omdat ik het schilderij soms graag integreer met wassingen nadat de donkere kleuren zijn gevestigd.

Stap 4 - Het donker en de randen vaststellen
Ik kies zorgvuldig waar ik moet drogen en waar ik moet werken op natte oppervlakken. Als u iets overdrijft, kan het schilderij er plakkerig en gekunsteld uitzien. Ik schilder graag effen donkere vlakken op een licht vochtig oppervlak. Dat laat mooie zachte randen achter en ik kan het oppervlak ook laden met koelere of warmere tinten in het donker om de effen donkere tinten interessanter te maken. Soms druppel ik gewoon water aan de randen nadat ik donkere kleuren heb geverfd. Dit zorgt voor een prachtig gloeiend randje. Het hele idee is om te voorkomen dat solide donkere kleuren er te netjes of dood uitzien. Er zouden enkele gebieden moeten zijn waar het licht wegspoelt, de middentonen en de donkere tonen met elkaar in wisselwerking staan en een vibratie creëren. Kijk bijvoorbeeld naar de kleding die aan de draad hangt en de hoek van het gebouw tegen de zonovergoten muur en het dak - deze gebieden hebben die trilling. Deze fase is bijna onomkeerbaar. Zorgvuldige aandacht is nodig om plekken vast te stellen die ik eruit wil laten springen. Ik heb zoveel mogelijk geprobeerd om de duisteren impliciet of expliciet met elkaar te verbinden.

Stap 5 – Detaillering 
Ik deed de koeien zorgvuldig en vermeed te veel detaillering. Ik wilde niet dat de kijker naar het schilderij zou kijken en zou zeggen: "kijk naar de prachtige koeien!" Ik heb over-washes aangebracht, meestal op verschillende schaduwgebieden om ze te integreren in een homogeen schilderij. Ik deed dit met een platte borstel van synthetisch haar met een lichte hand. Deze over-wash creëert een aantal zeer interessante subtiele randen op heldere gebieden en verzacht ook de randen van effen donkere kleuren in de schaduwen. Ik was voorzichtig om de heldere gebieden niet te veel aan te raken. Net als het donker is het ook een goed idee om de zonovergoten gebieden met elkaar verbonden te houden. Ik heb wat platte borsteldetails op het dak gedaan en wat metselwerk door de randen van de muur dicht bij de grond te bevuilen. Het toevoegen van wat detaillering aan de randen van schaduwen met een droge borstel volgde. Ik heb kleine specifieke gebieden verduisterd zodat dingen eruit kunnen springen als schaduwen rond de kleding en het raam achter de koe. Om de koeien in het schilderij te integreren heb ik een verbindingspatroon achter de koeien op de achtergrondmuur aangebracht.

Stap 6 – Laatste details
Ik vind dit een kritieke fase, maar het is ook een zeer bevredigende fase, als ik tevreden ben met de inspanningen tot nu toe. Het is heel gemakkelijk om het brandpunt te overbelasten en te diffunderen. Het is ook heel gemakkelijk om te onderwerken en het schilderij er onafgewerkt en gewoon uit te laten zien. Ik heb de lucht toegevoegd. Ik gebruikte een riggerpenseel om op sommige plaatsen lijnen toe te voegen om het perspectief te accentueren en de aandacht van de kijker naar een gewenst gebied te trekken. Ik heb spaarzaam gebruikt Titaanwit en Napels Geel om sprankeling toe te voegen aan gebieden op de grens van licht en schaduw. Ik heb palen en enkele verticale elementen toegevoegd om aan het drama toe te voegen. Daarna sprenkelde ik zuiver water en verfde ik met een olieverfpenseel om te voorkomen dat ik het overdreef. En dat is het!

Luie middag in de nazomer door Sanjay Desai

Dat is het niet helemaal. Ik ging een paar minuten weg van het schilderij, kwam terug, ging zitten en keek ernaar. Misschien had de achtergrond van het gebouw aan de achterkant beter gekund. Heeft het schilderij teveel contrast? De locatie had veel contrast. Het was zomer. Schaduwen zijn scherp en donker in India. Maar nog steeds…. had ik het schilderij geel kunnen maken in plaats van rood? Had ik de horizon kunnen verlagen en het perspectief hebben uitgerekt om de gebouwen en de koeien imposanter te maken? Misschien ... de enige manier om erachter te komen is om al deze dingen een andere dag te proberen.

Sanjay Desai schildert in zijn atelier.